درحالی‌که دولت بایدن شامگاه جمعه اعلام کرد که برخی از تحریم‌های مربوط به بخش غیرنظامی برنامه هسته‌ای ایران را لغو کرده است، حسین امیرعبداللهیان امروز، شنبه درباره ضمانت عدم بازگشت تحریم‌ها گفت :« در خصوص مذاکرات وین برای لغو تحریم‌ها، یکی از موضوعات اساسی ما گرفتن تضمین‌های لازم از طرف‌های به‌ویژه غربی است.»

پیش‌تر، رابرت مالی نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران گفته بود که نمی‌تواند تضمین دهد که دولت بعدی ایالات متحده هم به برجام پایبند بماند. این موضوع همچنان در میان مخالفان بازگشت به برجام در ایران مطرح است.

حالا در پاسخ به همین موضوع، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به فارس می‌گوید: «آنچه را که هیئت در خصوص تضمین، هیئت ایران دنبال می‌کند، ما تضمین را در همه سطوح سیاسی، حقوقی و اقتصادی مطالبه کردیم. در بخش‌هایی از آن توافقاتی حاصل شده، اما هنوز هیئت مذاکره‌کننده ایران با جدیت اخذ تضمین ملموس از طرف‌های غربی برای پایبندی آن‌ها بر تعهداتی که بر مبنای توافق وین حاصل شود را دنبال خواهند کرد.»

آمریکا احتمالا برخی تحریم‌ها که مانع دسترسی جمهوری اسلامی به منافع ناشی از برجام شده است را لغو می‌کند. این تحریم‌ها می‌تواند شامل منع دسترسی ایران به پول‌های بلوکه‌شده و معامله بر مبنای دلار باشد.

به دلیل ماهیت پیچیده طراحی تحریم‌ها، محدودیت‌های غیرهسته‌ای به مقوله تروریسم، توسعه موشکی و حقوق بشر گره‌خورده است. از سوی دیگر مخالفت جمهوری‌خواهان و متحدان منطقه‌ای آمریکا با لغو تحریم‌های موشکی و تروریسم مانع عمده‌ای پیش روی دولت بایدن به‌شمار می‌رود.

به همین منظور، هیئتی از نمایندگان آمریکا برای کاهش نگرانی‌های همسایگان ایران به منطقه سفر کرده‌اند و گزارش‌های تایید نشده‌ای از ملاقات مقامات سی‌آی‌ای با مقامات جمهوری اسلامی در عراق منتشر شده است. کشورهای منطقه نگران فعالیت‌های تحریک‌آمیز جمهوری اسلامی در منطقه و فعالیت‌های موشکی و هسته‌ای ایران هستند.

مقامات دولت بایدن بر این باورند که دولت ترامپ به‌عمد شبکه پیچیده‌ای از تحریم‌ها را پدید آورده تا بازگشت دولت بعدی به برجام را دشوارتر کند. طبق برجام، آمریکا باید تحریم‌های هسته‌ای و نه غیرهسته‌ای را لغو کند.

یکی از دشواری‌های لغو تحریم‌ها این است که ممکن است یک شخص حقیقی یا حقوقی هم هدف تحریم‌های هسته‌ای قرار گرفته باشد و هم تحریم‌های حقوق بشری.

در این شرایط ایران به دنبال تضمینی است تا در صورت احیای برجام، اگر دولت بعدی ایالات متحده خواست از آن خارج شود، قانون اجازه این کار را به وی ندهد.

پیش‌تر رهبران حزب جمهوری‌خواه در کنگره آمریکا به نشریه واشنگتن فری بیکن گفتند که رئیس‌جمهوری آمریکا اختیار قانونی ندارد که از جانب کنگره حرف بزند و کنگره به هیچ توافق یک‌جانبه‌ای بین دولت بایدن و جمهوری اسلامی ایران پایبند نخواهد بود. به گفته آن‌ها، وضع و لغو تحریم‌ها جزو اختیارات کنگره است و جمهوری‌خواهان به هر اقدامی در جهت لغو یا کاهش تحریم‌ها پاسخ خواهند گفت.

در حال حاضر، دموکرات‌ها هم در مجلس نمایندگان و هم در سنا، اکثریت بسیار شکننده‌ای دارند و محبوبیت جو بایدن نیز در ماه‌های گذشته پیوسته رو به کاهش بوده است. سال ۲۰۲۲ در آمریکا، انتخابات مجلس نمایندگان و سنا برگزار خواهد شد و برخی ناظران از هم‌اکنون پیش‌بینی می‌کنند که حزب جمهوری‌خواه دوباره اکثریت کنگره را به دست آورد.

جو ویلسون، دیگر عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان، نیز گفته است: «وقتی ما دوباره اکثریت را به دست آوریم، هر تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران را که دولت بایدن لغو کرده باشد، برقرار خواهیم کرد؛ چه بخشی از بازگشت به توافق هسته‌ای شکست‌خورده با جمهوری اسلامی ایران باشد، یا هر توافق دیگری با این کشور.»